Qaraciyər sınaqları qaraciyərin funksiyasını öyrənmək üçün icra edilən laborator analizlərdir. Bu analizlər vasitəsilə qaraciyərdə iltihab, hüceyrə zədələnməsinin olub-olmamasını təyin etmək mümkündür. Daha çox istifadə olunan qaraciyər sınaqları ALT (alanin-aminotransferaza) və AST (aspartat-aminotransferaza)dır. ALT və AST-nin səviyyəsinin normadan yüksək oması qaraciyər zədələnməsini göstərir. ALT və AST-nin yüksəlməsinə daha çox səbəb olur:
- qaraciyərin virus hepatitləri ilə zədələnməsi
- çoxlu alkoqol qəbulu
- sirroz (qaraciyərin toxumasının çapıqlaşması)
- hemaxromatoz (dərmi toplanması)
- şok və ya ürək çatışmazlığı
Qəbul edilən bir çox dərmanın zərərsizləşdirilməsi qaraciyərdə getdiyi üçün bəzi dərman qəbulu zamanı ALT və AST-nin səviyyəsi yüksəlir. Lakin müəyyən dərmanlar vardır ki, onlar (məsələn, asetominofen, Tylenol) xüsusilə qaraciyəri ağır zədələyir.
ALT və AST-nin yüksəlməsinə həmçinin müxtəlik toksik maddələr və autoimmun proseslər də səbəb ola bilər. Bu fermentlərin miqdarının yüngül-orta dərəcədə dəyişməsi belə artıq həkimə müraciət etmək üçün bir səbəbdir. Çünki bir-çox qaraciyər xəstəlikləri ilkin olaraq simptomsuz keçir, əlamətlər üzə çıxdıqda artıq geri dönülməz dəyişikliklər başvermiş olur. Ona görə laborator analizlərdə dəyişiklik aşkarlandığı təqdirdə mütləq onu yaradan səbəb araşdırılıb tapılmalıdır.
Müalicə dövründə qaraciyər sınaqlarının dövri olaraq monitorinq məqsədilə yoxlanması məqsədəuyğundur. Digər qaraciyər sınaqları – qələvi fosfataza, LDH, QQT, glutamat dehidrogenaza həmçinin qaraciyərin vəziyyəti haqqında məlumat verərək mənzərəni tamamlayır.
Unutmayın, laborator analizləri pasiyentin anamnezi, yanaşı gedən xəstəlikləri və simptomlarını bilməmiş izah etmək olmaz. Xəstəliyin klinikası mütləq nəzərə alınaraq lab. analizlər interpretasiya olunmalıdır.
(No Ratings Yet)
Loading...Author Info
No Comments